Bản ngọc của lịch sử và biểu tượng quyền lực.

Sứ (porcelain) có nguồn gốc sâu xa trong nền văn minh Trung Hoa. Từ thời Đông Hán, người Trung Quốc đã bắt đầu nghiên cứu và hoàn thiện kỹ thuật nung cao lanh (kaolin) để tạo ra vật liệu “mỏng manh nhưng kiên cường” khi nung ở nhiệt độ cao (trên 1.300 °C).

Qua các triều đại Đường – Tống, người ta đã nâng tầm sứ thành nghệ thuật. Việc lựa chọn men, lọc đất, kỹ thuật nung, trang trí và hình dáng đều được chăm chút tinh xảo. Sứ trong hoàng cung không chỉ là vật dụng mà còn là tuyên ngôn thẩm mỹ, là dấu hiệu của quyền lực và địa vị.

Khi những bình đĩa men lam (blue-and-white) từ Cảnh Đức Trấn được vận chuyển tới châu Âu, chúng đã khiến giới quý tộc châu lục này mê mẩn và xem như “phép màu phương Đông”. Việc vua Louis XIV cho xây Trianon de Porcelaine hay các hoàng đế châu Âu sẵn sàng dùng binh lính, kho tàng đổi lấy sứ — dù câu chuyện “đổi 600 binh lính lấy bình sứ” có thể là phần truyền thuyết — đều phản ánh sức hút kinh khủng của sứ trong quan niệm đẳng cấp.

Để đáp ứng nhu cầu đó, các xưởng sứ châu Âu như Meissen (Saxony, Đức) ra đời từ đầu thế kỷ 18, khi Johann Friedrich Böttger cùng Ehrenfried Walther von Tschirnhaus tìm ra công thức sứ cứng châu Âu đối chọi với Trung Hoa.

Từ đó, sứ không chỉ là “vật vay mượn” của văn minh phương Đông, mà trở thành biểu tượng thẩm mỹ, ngoại giao và tri thức trong các triều đình châu Âu. Chiếc đĩa, bình hoa bằng sứ trở thành món quà quý giá hơn vàng bạc, vì vốn dĩ nó mang theo lịch sử, kỹ thuật và quyền lực.

(Còn tiếp...)